İlgili Makaleler
Her örgütün iyi veya kötü de olsa bir kültürü vardır. Önemli olan nokta örgütün sahip olduğu kültürün geliştirilmesidir. Önceki yazımızda örgüt kültürünün oluşumundan bahsedilmişti. Bu yazımızda ise örgüt kültürü oluşumunda etkili olan ögelere yer verilmiştir.
Değerler
Değerler örgütün, diğer insanları, diğer grupları, değerlendirme de kullandıkları düşünce biçimi, örgütte maksimum başarıyı yakalamayı ifade eden olgular, inançlar ve kavramlardır. Değerler örgüt kültürünün ahlaki tarafını da oluşturmaktadırlar. Değerler çalışanlara ve üyelere karşılaşılan problemleri çözmede kolaylık sağlamaktadır. Örgütte hangi durumlarda ne tür davranışlar sergileneceğine, başarı ve başarısızlığı, iyi ve kötüyü, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu ayırt etmede değerler ön plana çıkmaktadır. Değerler örgüt üyelerince ne derecede anlaşılmış, hangi seviye de paylaşılmış, bu değerler onlara açık ve net şekilde iletilmişse o derece de başarı yakalanabilmektedir.
Liderler ve Kahramanlar
Örgüt kültürünün önemli ögelerinden biri de, örgütün kültürünü şahsında toplayan, bu durumu da diğer üye ve çalışanlara ustaca aktarabilen lider ve kahramanlardır. Liderler her zaman taklit edilen rol model olan kişiliklerdir. Güçlü ve etkin bir temsilci durumundadırlar. Üyelerin örgüt faaliyetlerine, şirketlerin çalışanlarının işlerine motive olmalarında ve örgüte aitlik, bağlılık duygularının artmasında liderler etkilidirler.
Törenler ve Simgeler
Tören herhangi bir grup ya da örgüt için önem arz eden konular için düzenlenen örgütün değerlerini gösteren ve örgüt kültürünün sindirilmesini sağlayan planlı bir etkinlik veya aktiviteyi ifade eder. Simgeler ise örgüt için anlam ifade eden şekil, logo, amblem, flama, slogan gibi araçlardan oluşmaktadır. Simgeler örgütün oluşturduğu kültürün yansıtıcı ögeleri ve kurumsal kimliğin açık göstergeleridir. Törenler örgüt üyelerinin motivasyonu için başarı artırıcı unsurlardır.
Öykü ve Efsaneler
Geçmişte yaşanan örgüte faydası dokunmuş gerçek olaylar, oluşturulmuş hikayeler, gerçekte yaşanmış ya da yaşanmamış efsaneler, örgütte bütünleşmeyi ve bağlılığın artırma adına geçmişten bugüne köprü vazifesi gören araçlardır. Örgüt içerisinde değerlerin tutumların, inançların daha iyi kabullenilmesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadırlar. Örgütün geçmişinden derlenen yaşanmış olaylar aktarıldığı gibi ilk kurucuların başlarından geçen olaylar ve örgütün geleceğinde etkili olan kararları aldıkları olaylar da aktarılmaktadır.
Dil Örf ve Normlar
Her örgütün kültürünün bir dili vardır. Bu dil kendi örgütleri içerisinde bir anlama kavuşur. Diğer gruplar arasında çok bir anlam ifade etmez. Kültürel değerlerin üyeler arasında yerleşmesini temeli kullanılan dile dayanmaktadır. Örgüt içerisinde hangi durumun ne ölçüde önemli olduğunu da örfler belirlemektedir. Örgüt içinde görevin derecesi, terfi şartları, çalışanların nitelikleri, performans ölçütleri gibi. Normlar ise örgüt kültürü içinde üyelerin davranışlarını etkileyen örgütü kurumsallaştıran, ve bağları güçlendiren ölçütlerdir. Normlar örgüt üyelerinin veya çalışanların sorumluluklarını düzenleyen yaptırımsal kurallardır.
Ahlak Kuralları ve Örgütsel Sosyalleşme
Örgüt kültürü içerisinde ahlak kuralları üyeler arası ilişkilerin sağlamlığı açısından önemlidir. Ahlak kurallarının yaptırım gücü sayesinde örgüt kültürüne ters davranışta bulunanlara ceza verilir. Örgüt üyesi bu durumu yaşamama adına dışlanmamak için bu kurallara riayet eder. Örgüt kültürüne uyum olarak adlandırılan örgütsel sosyalleşme ise ahlak kurallarına uyma ile bire bir bağlantılıdır. Sosyalleşme genellikle iş yerine yeni katılan çalışanın uyumu veya örgüte yeni katılan üyenin adaptasyonunu gerçekleştirme adına yapılan bir yöntemdir. Temel amaç üyenin veya çalışanın görevi bakımından etkin bir duruma getirilmesidir.
Kaynaklar
Akıncı, B. Z. (1998). Kurum Kültürü ve Örgütsel İletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
Akyüz, A. (2009). Örgüt Kültürünün Oluşturulmasında ve Yerleştirilmesinde İnsan Kaynaklarının Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Can, V. (1997). Okul Kültürü ve Yönetim. Ankara: Önder Matbaacılık.
Güney, S. (2001). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Yılmaz, G. (2006). Örgüt Kültürü ve İnsan Kaynakları Yönetimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
