İlgili Makaleler
Farklı ihtiyaçları ve farklı amaçları olan insanların ortak amaçlar etrafında bir araya geldiği örgütlerden biri de “okul”dur. Okul da çocukları yetişkin rollerine hazırlamak (Sezgin, 2013) ve eğitimli insan yetiştirmek (Lunenburg ve Ornstein, 2013) amacıyla kurulan, özünde eğitim olan bir örgüttür. Hoy ve Miskel’e (2012) göre okul açıkça tanımlanmış bir grup insanın oluşturduğu, kendine özgü kültürü ile çevresinden farklılaşan ve karmaşık bir sosyal ilişkiler ağının olduğu sosyal bir sistemdir.
Sosyal sistemler, açık sistemlerin özelliğini taşıyan sosyal yapılardır. İnsanların oluşturduğu bu yapıda yönetici, öğretmen, öğrenci ve diğer çalışanlar şeklinde roller bulunmaktadır (Sezgin, 2013). Hoy ve Miskel (2012), sosyal sistemlerin özelliklerini tanımlayarak okulun nasıl bir örgüt olduğuna açıklık getirmektedir. Sosyal sistemlerin özelliklerini şu şekilde sıralamışlardır: Açık sistemlerdir, insanlardan oluşmaktadır, amaç yönelimlidir, yapısaldır, normatiftir, yaptırım uygularlar, politiktir, kendilerine özgü kültürleri vardır, kavramsaldır. Ayrıca sosyal sistemler birbirine bağımlı parçalardan meydana geldiğinden sistem içindeki herhangi bir parça etkilendiğinde sistemin içinde dalgalanmalar oluşmaktadır.
Eğitim yönetimi, bütüncül bir şekilde eğitim sistemini incelemektedir (Özdemir, 2013). Eğitim sistemi içindeki alt sistemlerden en etkilisi ise okuldur. Okullar, eğitim yönetiminin uygulama yeridir (Bursalıoğlu, 1999). Okul, eğitsel amaçlara ulaşmak için planlı bir süreçte öğrencilere gerekli davranışların kazandırıldığı örgüttür (Başaran ve Çınkır, 2013). İnsanlar eğitimin amaçlarının gerçekleştirilmesini öncelikle okul yönetiminden beklediği için okul yönetiminin sorumluğu eğitim yönetiminin sorumluğu kadar önemlidir (Çelikten, 2001). Bu nedenle eğitim yönetiminde en çok okul yönetimine önem verilmektedir.
Her örgütün olduğu gibi okulun da amaçları bulunmaktadır. Girdisi ve çıktısının insan olması nedeniyle diğer örgütlerden ayrılan okul, eğitim sisteminin amaçlarının gerçekleştirildiği yerdir (Sezgin, 2013). Bu yüzden okulun faaliyetleri arasında önceliği alan öğretme-öğrenme süreci, okul örgütünün özünü oluşturmaktadır (Hoy ve Miskel, 2012). Sezgin’in de ifade ettiği üzere, okulda öğrenciler yetişkin rollerine hazırlanmaktadır. En önemli girdisi olan insan, okul tarafından mali, fiziksel ve bilgi kaynaklarıyla birlikte girdi olarak alınıp dönüşüm süreci ile eğitimli mezunlara dönüştürülmektedir (Lunenburg ve Ornstein, 2013). Bunun yanı sıra okulun çıktısı ile ilgili olumsuz geri bildirim olması durumunda bu sürecin başa döndürülmesi mümkün değildir. Dolayısıyla okul yönetiminin hatasız gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Bursalıoğlu (1999), okul yönetimini “eğitim yönetiminin sınırlı bir alanda uygulanması” olarak tarif etmektedir. Yönetim büyük bir halka olarak kabul edildiğinde Bursalıoğlu, eğitim yönetimini bu halka içinde bir halka, okul yönetimini de eğitim yönetimi içinde bir halka olarak betimlemiştir. Başaran ve Çınkır’a (2013) göre eğitim hizmetlerinin verildiği yer okul olduğu için eğitim yönetimi içinde okulun dışında kalan örgütler, okulun eğitim faaliyetlerine yardımcı olmak için vardır. Yani okul, eğitimin merkezinde olduğu gibi eğitim yönetiminin de merkezindedir. Dolayısıyla iç içe geçmiş halkaların en merkezinde bulunan okul yönetimi, eğitim yönetiminin uygulama yeri olması nedeniyle buradaki başarı veya başarısızlığın eğitimi doğrudan etkileyeceği söylenebilir.
Eğitim sisteminin merkezinde bulunması, okulu dolayısıyla da okul yönetimini önemli hâle getirmektedir. Bursalıoğlu (1999) eğitim yönetiminin belirlediği eğitim felsefesinin okul yönetimi aracılığıyla uygulandığını söyleyerek okul yönetiminin önemine dikkat çekmektedir. Başaran ve Çınkır’ın (2013) da ifade ettiği gibi okul yönetimini kapsamasına rağmen eğitim yönetiminin etkililiği okulun nasıl yönetildiğine bağlıdır. Bu nedenle eğitim ile ulaşılması istenen amaçlara okul yönetimi ile ulaşılabileceği düşünülerek okul yönetimine büyük bir önem atfedilmektedir.
Kaynaklar
Başaran, İ. E. ve Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sisteminde okul yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Bursalıoğlu, Z. (1999). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Doğuş Matbaası.
Çelikten, M. (2001). Etkili okullarda karar süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 263-274.
Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi (G. Arastaman, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
Özdemir, S. (2013). Eğitim yönetiminin alanı ve kapsamı. S. Özdemir (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde (s. 1-8). Ankara: Pegem Akademi.
Sezgin, F. (2013). Sosyal bir sistem olarak okul. S. Özdemir (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde (s. 63-100). Ankara: Pegem Akademi.
